Quản lý tiền chất chặt nhưng không được ảnh hưởng tới hoạt động doanh nghiệp

CôngThương - * Thưa ông, hiện dư luận rất lo lắng vì tình trạng tiền chất đang trôi nổi khá nhiều trên thị trường và là nguyên nhân gây nên tình trạng gia tăng tội phạm ma túy. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

- Hiện tại Chính phủ đã quy định 42 loại tiền chất phải quản lý, kiểm soát chặt chẽ tránh để kẻ xấu sử dụng vào sản xuất ma túy tổng hợp. Trong số 42 tiền chất, Bộ Y tế quản lý 10 loại, Bộ Công Thương quản lý 32 loại (30 loại do Cục Hóa chất cấp giấy phép, 2 loại do Vụ Xuất nhập khẩu cấp phép tạm nhập, tái xuất). Trong số 42 loại tiền chất phải quản lý có 18 loại tiền chất thiết yếu (Bộ Công Thương quản lý 10 loại, Bộ Y tế quản lý 8 loại). Hầu hết các loại tiền chất đều phải nhập khẩu, chỉ có một số ít do các doanh nghiệp trong nước sản xuất được như các axit chlohydric, axit sunphuric. Tiền chất rất quan trọng trong các ngành công nghiệp, sản xuất hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, y tế và nghiên cứu khoa học. Vì vậy, chúng ta không thể dùng giải pháp “không quản được thì cấm”. Tuy nhiên, nhiều hóa chất thông dụng có thể sử dụng sản xuất ma túy cũng lại là những hóa chất cơ bản không thể thiếu trong ngành công nghiệp hóa chất như axit acetic, axit sunlfuric, toluene … Chính vì vậy, nếu không nắm rõ được mục đích sử dụng của các đối tượng thì khó có thể phân biệt được khi nào nó đóng vai trò là hóa chất công nghiệp, khi nào nó là tiền chất sản xuất ma túy.

* Tại sao việc quản lý tiền chất lại khó khăn. Bộ Công Thương có vai trò như thế nào trong lĩnh vực này, thưa ông?

- Cùng với tiền chất vũ khí hóa học, tiền chất vật liệu nổ thì tiền chất ma túy được xếp vào loại hóa chất lưỡng dụng. Tính hai mặt của các loại tiền chất đang đặt ra những khó khăn nhất định cho các cơ quan quản lý. Yêu cầu đặt ra đối với công tác quản lý, kiểm soát tiền chất là vừa đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội, vừa phòng ngừa thất thoát tiền chất vào các mục đích bất hợp pháp.

Điều 41 Luật Phòng, chống ma túy quy định: Bộ Công Thương có trách nhiệm ban hành danh mục, quy chế quản lý tiền chất sử dụng trong lĩnh vực công nghiệp và tổ chức thực hiện quy chế đó. Bộ trưởng Bộ Công Thương cấp, thu hồi giấy phép nhập khẩu, xuất khẩu tiền chất sử dụng trong lĩnh vực sản xuất. Cho đến nay, Bộ Công Thương đã ban hành 4 văn bản quản lý kiểm soát tiền chất. Tuy nhiên, việc quản lý còn có những khó khăn, bất cập nhất định, thí dụ Quy chế quản lý tiền chất của Bộ Công Thương chưa phân định được cấp độ quản lý; Nhận thức của một số doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng tiền chất trong lĩnh vực công nghiệp chưa đầy đủ. Ngoài ra việc theo dõi chống thất thoát tiền chất ở các khâu xuất nhập khẩu, lưu thông, sử dụng và tồn trữ tiền chất còn nhiều bất cập. Các đơn vị nhập khẩu tiền chất về để kinh doanh không chỉ bán lại cho các đối tượng trực tiếp sử dụng mà còn bán cho nhiều đối tượng kinh doanh khác; Các đơn vị này lại bán cho các đối tượng khác tạo thành một khâu trung chuyển phức tạp, do đó việc kiểm soát đến khâu cuối cùng còn nhiều khó khăn.

* Theo ông cần có giải pháp nào để kiểm soát tiền chất trong công nghiệp?

- Cần phải khẳng định, không có tiền chất sẽ không có ma túy. Muốn xã hội trong sạch và lành mạnh thì yếu tố đầu tiên là không được để thất thoát tiền chất vào sản xuất ma túy. Để nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát tiền chất trong tình hình mới, trước hết cần có sự đánh giá phân loại tiền chất theo các cấp độ khác nhau. Trong đó, tiền chất nguy cơ cao là những hóa chất được sử dụng để điều chế, sản xuất ma túy, nó tham gia một phần hoặc toàn bộ vào cấu trúc phân tử cuối cùng của chất ma túy. Tiền chất thông thường là những hóa chất được sử dụng làm chất phản ứng hoặc làm dung môi, chất thử trong điều chế bất hợp pháp các chất ma túy tại Việt Nam. Từ cơ sở phân loại sẽ hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế, chính sách quản lý, kiểm soát tiền chất phù hợp với điều kiện thực tế ở Việt Nam. Đặc biệt, cần phối hợp linh hoạt giữa việc học tập kinh nghiệm quản lý tiền chất ở các nước trên thế giới với việc vận dụng kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam. Cụ thể, phải nghiên cứu phương pháp, chủng loại nguyên liệu từ các vụ điều chế trong nước để xác định các tiền chất có nguy cơ cao tại Việt Nam để tìm giải pháp quản lý thích hợp. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát tiền chất nhưng không làm ảnh hưởng tới các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tổ chức cá nhân có hoạt động liên quan đến tiền chất.

* Xin ơn ông!

Quy định mới về quản lý tiền chất